Το Πάρκο Τρίτση είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά πάρκα του Λεκανοπεδίου και ένα από τα τελευταία καταφύγια άγριας ζωής στο αστικό περιβάλλον της Αθήνας.
Απέχει λίγα χιλιόμετρα από τον Δήμο της Αθήνας, είναι πολύ κοντά στο Περιστέρι, την Πετρούπολη και συνορεύει με τους δήμους Ιλίου, Αγίων Αναργύρων- Καματερού. Ο επισκέπτης ερχόμενος από τον Πειραιά ή τα Βόρεια Προάστια, παίρνοντας τον Κηφισό, βγαίνει στην έξοδο των Αγίων Αναργύρων και μετά από 2 χιλιόμετρα βρίσκεται στο πάρκο. Η έκτασή του είναι γύρω στα 1100 στρέμματα και θα μπορούσε να είναι το μητροπολιτικό πάρκο της Αθήνας. Περιέχει 6 λίμνες, 200 στρέμματα με φιστικιές, 200 στρέμματα με αμπέλια, γύρω στο 1500 ελαιόδεντρα, πάνω από 3000 μουριές και στον ίδιο χώρο δραστηριοποιείται και η ελληνική ορνιθολογική εταιρία, μιας και το πάρκο φιλοξενεί τουλάχιστον 150-180 είδη πτηνών.
Με το Πάρκο έχουμε ασχοληθεί πάρα πολλές φορές στο παρελθόν, με την εικόνα του, το πώς έχει αλλάξει σε σχέση με την εγκατάλειψη του παρελθόντος και με το τι χρειάζεται ακόμα να γίνει. Όσοι μένουμε δυτικά, αγαπάμε να το επισκεπτόμαστε και να περπατάμε ανάμεσα στα δέντρα του, να κάνουμε πικ νικ, να ταΐζουμε τις πάπιες και να ξεφεύγουμε λίγο από την πολύβουη πόλη, ιδιαίτερα τώρα που ο καιρός αρχίζει να το επιτρέπει.
Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η ιστορία του πάρκου και των κτισμάτων που βρίσκονται σε αυτό, μιας και αποτελούν και αυτά μέρος της ιστορίας του τόπου, όπως εξελίχθηκε με το πέρασμα των χρόνων.
Το κτήμα της Επταλόφου και η ιστορία του
Αν πάμε πολύ πίσω στο χρόνο, θα ακολουθήσουμε την πολύ ενδιαφέρουσα ιστορική πορεία του πάρκου. Κάπου στο 1848 η βασίλισσα Αμαλία, γοητευμένη από την τοποθεσία, το κλίμα και την εύφορη κοιλάδα του ποταμού Κηφισού απέκτησε το πάρκο, για να δημιουργήσει ένα πρότυπο Κέντρο Γεωργίας και Κτηνοτροφίας. Η ίδια μάλιστα είχε την εποπτεία των έργων βελτίωσης και εκσυγχρονισμού, αλλά και των αγροτικών δραστηριοτήτων που πραγματοποιήθηκαν εκεί. Στο αγρόκτημα φυτεύτηκαν χιλιάδες οπωροφόρα δέντρα, αμπέλια, μουριές, φιστικιές, ελαιόδεντρα και σπάνιες ποικιλίες καλλωπιστικών φυτών προερχόμενα από το εξωτερικό, με την προσωπική εργασία μάλιστα των κηπουρών του Βασιλικού Κήπου Σμιτ και Μπαρώ. Καλλιέργησαν επίσης βαμβάκι, δημητριακά, πατάτες και πολλά άλλα. Εκτός από τα φυτά η Αμαλία έφερε και μία τεράστια ποικιλία ζώων, όπως πρόβατα, αραβικά άλογα, αγελάδες, μέχρι και καμηλοπαρδάλεις.
Το 1857, με εντολή της Αμαλίας, στους 6 φυσικούς λόφους που ήδη περιείχε το αγρόκτημα, προστέθηκε και ένας 7ος τεχνητός, με αποτέλεσμα η ίδια η βασίλισσα να ονομάσει το κτήμα «Επτάλοφος», όπως ονομάζεται αλλιώς και η Κωνσταντινούπολη. (Αξιοσημείωτο είναι ότι η Αμαλία είχε δώσει στους λόφους τα ονόματα Αργοναυτών: Ιάσων, Πολυδεύκης, Κάστωρ, Θησέας, Ηρακλής, Ορφεύς, Πηλεύς).
Μετά την έξωση της βασιλικής οικογένειας, το κτήμα κηρύχτηκε δημόσια περιουσία και η διαχείρισή του ανατέθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών που το παρέδωσε στη συνέχεια στο νέο βασιλέα Γεώργιο. Το 1863 το κτήμα αποδόθηκε και πάλι δια πληρεξουσίου στον Όθωνα.
Μετά τον θάνατό του αγοράστηκε από τον βαρώνο Σίνα και στη συνέχεια πουλήθηκε στην οικογένεια Γεωργίου Παχή. Κατόπιν πέρασε στην οικογένεια Σερπιέρη (η κόρη του Γ. Παχή, Λαυρία, παντρεύτηκε τον Φερνάνδο Σερπιέρη).
Με νόμο του μεσοπολέμου που απαγόρευε τη μεγάλη ακίνητη περιουσία, η οικογένεια Σερπιέρη αναγκάστηκε να παραχωρήσει το μεγαλύτερο μέρος του Κτήματος στο Ελληνικό Δημόσιο και να κρατήσει μόνο 250 στρέμματα μέσα στα οποία βρίσκεται σήμερα και ο Πύργος Βασιλίσσης. Αυτός σήμερα ανήκει στην Γεωργοκτηνοτροφική Εμπορική Κτηματική Εταιρία Ιλίου Α.Ε.
Στον βορειοδυτικό λόφο του πάρκου υπάρχει ο ναός του Απoστόλου Παύλου, που χτίστηκε το 1960, από ομάδα αρχιτεκτόνων με επικεφαλής τον Δημήτρη Πικιώνη και τον Θανάση Κουτσογιάννη. Το όνομά του το οφείλει στον τότε βασιλιά Παύλο και στο εσωτερικό του υπάρχουν καταπληκτικές αγιογραφίες του Φώτη Κόντογλου.
Ο Πύργος Βασιλίσσης
Μέσα στο κτήμα υπάρχουν οι βασιλικοί στάβλοι, το παραδοσιακό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου και φυσικά ο «Πύργος Βασιλίσσης». Είναι η βασιλική έπαυλη, ένα κτίσμα γοτθικού ρυθμού, απομίμηση του πύργου Ηochenschwangau στη Βαυαρία, όπου γεννήθηκε ο Όθωνας.
Ο αρχιτέκτονας του κτιρίου παραμένει επίσημα άγνωστος αλλά πιθανολογείται πως είναι έργο του Φρανσουά Λουί Φλοριμόν Μπουλανζέ ή του Κ. Χάνσεν. Παρόλα αυτά ο Πύργος παραμένει ένα μοναδικό μνημείο της νεογοτθικής αρχιτεκτονικής στη χώρα μας.
Το κτίριο εγκαινιάστηκε στις 13/25 Αυγούστου του 1854, ημέρα των γενεθλίων του Βασιλιά Λουδοβίκου, που ήταν ο πατέρας του Όθωνα. Πραγματοποιήθηκε την ημέρα εκείνη μία μεγαλοπρεπής δεξίωση στη βασιλική τραπεζαρία, όπου ανάμεσα σε άλλους παρευρέθηκαν ο Πρωθυπουργός Μαυροκορδάτος, ο Πρέσβης της Βαυαρίας και πολλοί άλλοι επίσημοι. Η είσοδος στο κτήμα είναι μνημειακή καθώς ορθώνεται με την μορφή κάστρου με επάλξεις και μικρότερους πύργους σε βαθμιδωτή διάταξη. Διαβάζουμε παρακάτω χαρακτηριστικό απόσπασμα από την ιστοσελίδα για τον Πύργο Βασιλίσσης, στο οποίο περιγράφεται γλαφυρά το εσωτερικό του πύργου:
«Η έντονα κυανή ατμόσφαιρα των τοίχων και της οροφής με τη χρυσή γεωμετρική διακόσμηση, το ξύλινο πάτωμα από διαφορετικά είδη ξύλου στα πρότυπα της σχολής του Μονάχου, ο χρυσοποίκιλτος και έντονα χρωματικός σε μπλε και κόκκινες ζώνες διάκοσμος, τα μικροέπιπλα και τα φωτιστικά σε καθαρά γοτθικό ρυθμό, αναδεικνύουν τη βούληση της Αμαλίας να προβάλει μια ρομαντική διακοσμητική τάση».
Μερικά επιπλέον εντυπωσιακά στοιχεία για τον πύργο: Ο πύργος Βασιλίσσης δεν διέθετε ποτέ τουαλέτα ή μαγειρείο. Αυτά βρίσκονταν σε πλαϊνά κτήρια, τα οποία επίσης διασώζονται σήμερα. Λέγεται πως η Αμαλία δεν κοιμήθηκε ποτέ σ' αυτόν, προτιμώντας ένα μικρότερο οίκημα. Ο κυρίως πύργος λειτουργούσε μόνο ως χώρος υποδοχής. Στον Όθωνα ο πύργος δεν άρεσε και λέγεται ότι γι' αυτόν το λόγο η βασίλισσα τον επισκεπτόταν μόνη της.
Επίσκεψη και Ξεναγήσεις στον Πύργο
Ο Πύργος Βασιλίσσης και το κτήμα είναι επισκέψιμα μόνο μέσα από προγραμματισμένες ξεναγήσεις.
Η ξενάγηση στον Πύργο Βασιλίσσης διαρκεί 2,5 ώρες και ξεκινά με την υποδοχή στους στεγασμένους χώρους του κτήματος και συνεχίζεται με την επίσκεψη στον Πύργο (εσωτερικά και εξωτερικά). Η ξενάγηση στο δεύτερο όροφο του Πύργου γίνεται πάντα χωρίς παπούτσια για λόγους προστασίας του εξαιρετικού παρκέ-μαρκετερί. Περιλαμβάνεται, επίσης, περιήγηση στον βιολογικό αμπελώνα, στους στάβλους με τα άλογα, στους κήπους του κτήματος, καθώς και επίσκεψη στο Οινοποιείο. Στο τέλος της ξενάγησης γίνεται γευστική δοκιμή των εξαιρετικών κρασιών του κτήματος συνοδεία χορτόπιτας και τυριών.
Το τηλέφωνο για πληροφορίες είναι το: 210-2313607 ή στο email: info@pyrgosvasilissis.gr
Επιμέλεια: Γιούλη Ηλιοπούλου
Με πληροφορίες από: https://www.pyrgosvasilissis.gr/
Φωτογραφίες του πύργου: https://www.pyrgosvasilissis.gr/
