Η συνοικία της Παλατιανής είναι η δεύτερη σε έκταση συνοικία του Δήμου Ιλίου και καταλαμβάνει το δυτικό τμήμα της πόλης. Παλιότερα την περιοχή διέσχιζε σε όλο το μήκος της το Βαθύρεμα, η σημερινή λεωφόρος Ανδρέα Παπανδρέου, που σήμερα αποτελεί βασικό οδικό της άξονα.
«Εδώ, σε αυτό το μέρος που βλέπεις, κατοικούσαν κάποτε, τα πολύ παλιά χρόνια, στρατηγοί, τσιφλικάδες, λεφτάδες, πολύ σπουδαίοι άνθρωποι. Εδώ είχαν τα πλουσιόσπιτα και τα παλάτια τους. Κάτι θα ήξεραν οι άνθρωποι αυτοί για να έρθουν και να φτιάξουν εδώ τα αρχοντικά τους! »Είσαι τυχερός, πατριώτη, που ήλθες στην Παλατιανή και πιο τυχερός ακόμη αν αγοράσεις οικόπεδο και φτιάξεις εδώ το σπιτικό σου!» έλεγαν.
Μία άλλη εκδοχή για την ονομασία Παλατιανή είναι ότι στην περιοχή υπήρχαν κτήματα και υποστατικά καλλιεργητών του βασιλικού αγροκτήματος. Διασχίζοντας το χωριό των νέων Λιοσίων για να μεταβούν από το κτήμα της Αμαλίας στα περιβόλια και στους αμπελώνες τους, με τα εργαλεία επ’ ώμου, οι χωρικοί χαρακτηρίζονταν με κάποια σκωπτική διάθεση από τους Λιοσιώτες ως «Παλατι(α) νοί», δηλαδή άνθρωποι του παλατιού.
Άλλα παλιά μικροτοπωνύμια και τοπόσημα στο χώρο της Παλατιανής είναι οι Άγιοι Θεόδωροι (το παλαιότερο όλων), το πεύκο του Καραϊσκάκη, που υπήρχε στη συμβολή του Βαθυρέματος με τη σημερινή οδό Αγίου γεωργίου, όπου σύμφωνα με την προφορική παράδοση ο Καραϊσκάκης συγκέντρωσε τους οπλαρχηγούς της Αττικής για διαβούλευση σε κάποια φάση του Αγώνα. Επίσης, τα Ματροζαίικα, στο νότιο τμήμα της συνοικίας, η Αλουπότρυπα, που εμφανίζεται σε παλαιούς τίτλους ιδιοκτησίας, και τα νεότερα: γοργόνα, στη συμβολή Αγ. γεωργίου και Παλατιανής, νησάκι, στο όριο της συνοικίας με την Πετρούπολη, και Φιστικιές, στη συμβολή της Θηβών με την Ανδρ. Παπανδρέου.
Τις πρώτες δεκαετίες μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους η περιοχή χαρακτηριζόταν ως χώρος δημοσίων κτημάτων. Στο γύρισμα του αιώνα θα αναπτυχθούν καλλιέργειες κηπευτικών, μικροί ελαιώνες και άλλοι δενδρώνες (φιστικιές, αμυγδαλιές). Στο βορειοδυτικό τμήμα της σημερινής συνοικίας καλλιεργούνταν σιτηρά και ζωοτροφές. Τα παλιά κτήματα οριοθετούνταν από ρέματα (Βαθύρεμα, Θεοδώρας) και παλιά μονοπάτια (από την Αγίου γεωργίου, που έβγαζε στο ομώνυμο ναΐδριο της σημερινής Κηπούπολης, και τον «κατσικόδρομο» της Κωνσταντινουπόλεως).
Περί τα τέλη της δεκαετίας του ’40 – αρχές του ’50, καθώς το κύμα των εσωτερικών μεταναστών κατέκλυζε την ευρύτερη περιφέρεια της πρωτεύουσας, κόπηκαν τα πρώτα οικόπεδα στην Παλατιανή. Επρόκειτο για αγρούς που κατατμήθηκαν αυθαίρετα σε μικρά αγροτεμάχια 300 πήχεων (172 τ.μ.). Οι ιδιοκτήτες τους μπορούσαν να τα περιφράξουν, να φυτέψουν μερικά δέντρα, να δημιουργήσουν έναν μικρό λαχανόκηπο, να φτιάξουν ένα κοτέτσι, μια αποθηκούλα για τα εργαλεία τους, όχι όμως και ένα σπίτι για να μείνουν. Ωστόσο, αυτή ήταν μια απαγόρευση που πολύ λίγοι λάβαιναν υπόψη. για τους πολλούς, υπέρτατος νόμος ήταν η επιβίωση, το «κεραμίδι κάτω από το οποίο θα έβαζαν τη φαμίλια τους». Έτσι, ο ένας μετά τον άλλον τόλμησαν την «αγία παρανομία», έχτισαν το αυθαίρετο κι ύστερα βοήθησαν τον γείτονα να κάνει το ίδιο. Κατόπιν ήλθε η σειρά του συμπατριώτη, που είχε εγκατασταθεί λίγο πιο κάτω, να χτίσει κι αυτός. Το ίδιο έκανε και ο άλλος, απέναντι, που κρατούσε τσίλιες όταν έχτιζαν αυτοί. Έτσι δημιουργήθηκαν οι πρώτες γειτονιές στην Παλατιανή, στην Αγίας Θέκλας, στη νεφέλης, στην Πωγωνίου, μεταξύ Κύμης και Ιουστινιανού, πιο πάνω στην Τσιμισκή, στην Κομνηνού, και παρακάτω στη Φλέσσα, στη Θεοφυλάκτου, στο όριο με την Ανθούπολη Περιστερίου κ.α.
Βιβλιογραφία:« Ίλιον Τόπος Ιστορικής Μνήμης Λεύκωμα- Μηλιώνη»
